13 lutego w godzinach wieczornych naszego czasu dojdzie do przejścia planety (oznaczanej symbolem XO-3b) na tle gwiazdy XO-3 (GSC 03727-01064) leżącej w gwiazdozbiorze Żyrafy. Planeta będzie przechodzić od godziny 20:22 do 23:15 według czasu urzędowego w Polsce, a ponieważ Żyrafa należy do gwiazdozbiorów okołobiegunowych, to (jeśli tylko pogoda na to pozwoli) całe zjawisko będzie bardzo dobrze widoczne z terenu naszego kraju.

Gwiazda XO-3 jest typu widmowego F5, co oznacza, że jest nieco cięższa (w tym przypadku 1,2 razy), nieco gorętsza (6430 K) oraz nieco większa (1,4 razy) od naszego Słońca.

Natomiast krążąca wokół niej planeta została odkryta w 2007 roku i ma masę 13 mas Jowisza i promień 1,9 promienia Jowisza. Jak na planetę to jest bardzo dużo. Blisko granicy, powyżej której w centrum planety mogą zachodzić reakcje termojądrowe i taka planeta przestaje być planetą, a zaczyna być gwiazdą.

Średnia odległość planety od gwiazdy wynosi 0,04 AU (czyli 10 razy bliżej, niż krąży Merkury wokół Słońca), dlatego jej okres obritalny (planetarny rok) trwa jedynie 3,2 doby ziemskie (około 76,5 godziny).

Na tej stronie dostępne sa mapki z okolicą gwiazdy. Warto odnaleźć ją przynajmniej kilka dni wcześniej i potrenować jej szukanie na niebie, aby w momencie zjawiska nie tracić na to zbyt dużo czasu i nie denerwować się przez to.

Podczas przejścia planety na tle gwiazdy warunki obserwacyjne będą wyśmienite (przynajmniej jeśli chodzi o położenie na niebie): na początku zjawiska (godzina 20:22) gwiazda będzie blisko górowania (w Warszawie będzie się znajdować ponad 80° nad horyzontem), natomiast 3 godziny później, podczas końca zjawiska gwiazda będzie ponad 70° nad horyzontem (dane dla Warszawy).

Gwiazda XO-3 należy do dość jasnych gwiazd: świeci z jasnością +9,9 magnitudo (wg Simbada), czyli jest dostępna do obserwacji już przez niezbyt duże lornetki. Niestety spadek jasności gwiazdy podczas tego przejścia będzie wynosić niecałe 0,01 magnitudo, dlatego aby zaobserwować zjawisko nie wystarczą nasze oczy i teleskop.

Atronomowie z Obserwatorium we włoskim Merate organizują międzynarodową kampanię obserwacyjną tego przejścia. W Polsce ma ona być dodatkowo przetarciem dróg współpracy zawodowców z amatorami przed wystrzeleniem w 2012 roku satelity GAIA, który ma wykrywać takie planety w ilościach hurtowych.

Czym trzeba dysponować, aby wziąć udział w kampanii? Nie musi to być jakiś super sprzęt, ale jednak do zaobserwowania przejścia potrzebny jest teleskop na montażu paralaktycznym, najlepiej z prowadzeniem, kamera do zapisywania obrazu z teleskopu i dokładny zegarek. Na końcu trzeba opracować wyniki obserwacji.

Trzeba także zarejestrować się w Obserwatorium Merate, wysyłając wypełnioną kartę zgłoszeniową (w języku angielskim) na adres: rodolfo.calanca/shift2/gmail.com wpisując w temacie wiadomości „XO-3b transit campaign – registration from Poland”.

Na czym dokładnie polega obserwacja przejścia planety przed gwiazdą macierzystą (i jak później opracować wyniki pomiarów) można przeczytać na specjalnie w tym celu założonej stronie internetowej, gdzie znajdują się wszystkie potrzebne informacje.

astroamator.info

Rysunek pokazuje krzywą blasku gwiazdy TrES-3 w gwiazdozbiorze Herkulesa podczas przejścia planety TrES-3b 21 kwietnia 2009. Obserwacje wykonał Marcin Wardak.

Na powyższym obrazku przedstawiona jest krzywa blasku (czyli zmiana jasności gwiazdy w czasie) zarejestrowana przez Marcina Wardaka z Warszawy podczas jednego z takich przejść w kwietniu zeszłego roku.

Do zakrycia zostało 9 dni, a lektury jest sporo, dlatego osoby chcące wziąć udział w kampanii mają pracowite kilka dni przed sobą.